Смедерево бекінісі - Smederevo Fortress - Wikipedia

Смедерево бекінісі
Смедерево шағын қалашығының панорамасы 1.jpg
Ішкі қала
Негізгі ақпарат
Сәулеттік стильСербо-Византия бекініс
Қала немесе қалаСмедерево
ЕлСербия
Құрылыс басталды1428
Аяқталды1430 (ішкі Қала)
1439 (нығайтылған қала маңы)
1480 жж (сыртқы қорғаныс)
18 ғасырдың басы (траншеялар)
КлиентĐurađ Branković
Техникалық мәліметтер
Өлшемі11.3 га

The Смедерево бекінісі (Серб: Cмeдepeвcκa твpђaвa / Smederevska tvrđava) ортағасырлық нығайтылған қала Смедерево, Сербия, ол уақытша капитал болды Сербия орта ғасырларда. Ол 1427-1430 жылдар аралығында тапсырыс бойынша салынған Деспот Đurađ Branković, билеушісі Серб деспотаты. Ол одан әрі нығайтылды Осман империясы, ол 1459 жылы қаланы алған.

Бекініс бірнешеіне төтеп берді қоршау Османлылар мен сербтер салыстырмалы түрде зақымдалмай аман қалды. Кезінде Екінші дүниежүзілік соғыс ол жарылыстар мен бомбалаудан қатты зақымданды. 2009 жылғы жағдай бойынша ол кең ауқымда қалпына келтіру және табиғатты қорғау жұмыстары қарамастан, бұл бекініс «ортағасырлық серб билеушілерінің сирек сақталған соттарының бірі» болып қала береді.[a]

Смедерево бекінісі ұлттық болып жарияланды Ерекше маңыздылық мәдениетінің ескерткіші 1979 жылы. 2010 жылы бекініс болжамды тізім мүмкін номинация үшін Дүниежүзілік мұра (ЮНЕСКО ).[1][2]

Орналасқан жері

Смедерево қамалы, оңтүстік-шығыста 45 шақырым жерде Белград, 11.3-ті қамтидыга қазіргі қаланың орталығында Смедерево.[3][4] Ол стратегиялық тұрғыдан оң жағалауында орналасқан Дунай қалыптасқан үшбұрышты жазықтағы өзен түйісу Дунай және Джезава өзендер, теңіз деңгейінен тек 72 метр биіктікте.[3] Бұл орын Сербия астанасының жанында қалуға мүмкіндік берді Христиан Венгрия Корольдігі, сонымен қатар қанағаттанарлық Сұлтан Мурад II туралы Осман империясы венгрлердің бақылаусыз өтуін жою арқылы Морава алқабы.[5]

Бекіністің орналасуы Балқан және Орталық Еуропа оны ғасырлар бойы маңызды діни және сауда орталығы етті,[3] қазір көмектесу Жалпыеуропалық Х дәліз.[6] Дунай оны басқа да көптеген тарихи орындармен байланыстырады, атап айтқанда Белград және оның маңы Винча, Novi Sad, Голубак қамалы, Lepenski Vir және Виминаций.[3]

Тарих

Ішкі қала оңтүстік қабырғалары мен су траншеясы (10)
Деспот сарайы қалады (18)

Турбуленттілігі арасында Османлы Балқанды жаулап алу 15 ғасырдың басында аймақтың христиан билеушілері бірнеше шайқаста жеңілді, мысалы Косово шайқасы және қоршау Велико Тырново. Деспот Стефан Лазаревич сақтау керек болды Серб деспотаты Османлы мен арасындағы нәзік тепе-теңдікте Венгрлер. Шамамен 1403 жылы ол венгрді қабылдады вассалаж корольден Сигизмунд жылы жаңа астананы құрды Белград, болды берілген оған марапат ретінде. 1426 жылы Стефан қайтыс болғаннан кейін, Đurađ Branković, Стефанның немере інісі және мұрагері Белградты венгрлерге қайтаруға мәжбүр болды.[7][8] Осы шығынды өтеу үшін Đurađ жаңа астана салуға шешім қабылдады және таңдау қалды Смедерево.[5][9]

Алдын ала есеп айырысу болмаған Смедерево бірнеше себептер бойынша таңдалды. 1428 жылы, кезінде Осман империясының Венециямен соғысы, венгрлер мен османдықтар Бранковичті Сербияның тәуелсіз билеушісі ретінде тануға келісіп, сол арқылы оны буферлік күй.[10] Сондай-ақ, келісімшарт бойынша Венгрияның вассалы болуымен бірге Сербияға Османлы үстемдігі орнатылды.[11] Венгриямен ұзақ мәртебе мен Османлы (Венгрия мен Сербия) арасындағы діни айырмашылықтар арасында Христиан, салыстырғанда мұсылман Түріктер), астанасы Осман империясынан гөрі Венгрияға жақын болғаны жөн еді. Смедеревоның Дунай бойында, Белград пен Голубак арасында орналасуы өзен бойындағы басқа нүктелерге оңай қол жеткізуге мүмкіндік берді. Бұл сонымен қатар Дунайдағы трафикті басқаруға мүмкіндік берді, оның ішінде Морава алқабына Венгрияның кіруіне тыйым салынды, бұл түріктерді қанағаттандырды.[5]

1428 жылдың күзінде астана құрылысы басталды. 1430 жылы бекіністің бірінші бөлігі, оның ішінде сарай мен ішкі қаланы құруға жеткілікті басқа ғимараттар да аяқталды. Бекітілген қала маңындағы және қосымша бекіністердегі жұмыс 1439 жылға дейін жалғасты.[3][6]

1434 жылы 20 сәуірде Мурад Бранковичтің кіші қызы Катарина және Ульрих II Сельье жаңа бекіністе үйленді. Бұл неке Деспоттың достық қарым-қатынасын атап өтті Османлы Порт, дегенмен Ульрихтің туыстық қатынасы Венгрия ханшайымы кеңейтілген серб-венгр одағын меңзеді. Нәтижесінде, Уизир Мехмет Саридже-паша хабарламасымен Смедеревоға 1434 жылдың ортасында келді Эдирне. Онда Сербияның Осман империясынан қауіпсіздігіне Бранковичтің үлкен қызының үйленуі арқылы ғана кепілдік берілуі мүмкін екендігі айтылған. Сұлтан Мурад II. Көп кеңескеннен кейін кеңес сарайға жиналды және келісімдер жасалды Мара Сұлтанмен құда түсу. Сол күзде Мурад өзінің «әйгілі вазирлерін» бірнеше рет өзінің келіншегін алуға жібереді.[5]

1435 жылы 14 тамызда Сербия мен Ресей арасындағы «бауырластық және достық» туралы ресми келісімшарт жасалды Венеция Республикасы Смедеревода жасалған көрермендер залы.[12] Бұл келісім-шарт Дураг пен оның ұлдары Венеция азаматтары болып саналды.[5] 1439 жылдың маусым айының басында Османлылармен Мараның Сұлтанға үйленуі арқылы жасалған бейбітшілік бұзылды. II Мурадтың басшылығымен 130,000 түрік сарбаздары Смедерево айналасындағы төбелерді басып алды. Бранкович ұлын қалдырып, Венгриядан көмек сұрады Гргур командада. Көмек жақында болмады, бірақ Смерево шабуылға төтеп берді, тіпті Мурад әкелген кезде де зеңбірек.[5]

Солтүстік қабырға мен Дунайға көрініс.

Үш айдан кейін, 1439 жылы 18 тамызда аштық мәжбүр болды Сербтер тапсыру. Князьдар Гргур және Стефан жіберілді Анадолы және соқыр, олардың әпкесінің жалынуына қарамастан, қазір Султана Мара. Бес жылдан кейін, алайда, Смедерево, Гргур және Стефан Бранковичке оралды Сегед тыныштығы.[5][9]

Смедерево бекінісі 1941 жылы жарылыстың алдында

1449 жылдың басында Бранкович венгрді түрмеге қамады регент Джон Хуньяди оны жерлестері төлемегенге дейін бекіністің түрмелерінде.[13][14] 1453 жылы Сұлтан Мехмед II және Исақ-бей Арбаназұлы Сербияға жасалған жойқын рейд шеңберінде Смедеровоға тағы бір шабуыл жасады. Түріктер сол рейд кезінде 50,000 ерлер, әйелдер мен балаларды алып кетті, бірақ Смедеревоны жақсы басқарды Томас Кантакузенос. Османлылардың 20000-мен салыстырғанда 6000 адамы болғанына қарамастан, қала төтеп берді.[5] Мехмед жаулап алушы Смедеревоны екінші рет қоршап алды, ал бекіністі османлылар 1456 жылы үшінші рет қоршап алды, оны серб күштері қорғады. 1459 жылдың наурызында, Стивен Томашевич Смедерево бекінісін басқаруды өз қолына алды. 1459 жылы Смедерево Османлылардың қолына түсіп, ортағасырлық Сербия мемлекетінің аяқталуына әкеліп соқтырды, ал Стивен Томашевич Боснияға қашып кетті.[15][16]

Кезінде Екінші дүниежүзілік соғыс, Неміс күштері бекіністі қолданды оқ-дәрілер сақтау. 1941 жылы 5 маусымда, оқ-дәрі жарылды,[3][6][17] Смедеревоны толығымен жару және елді мекендерге 10 шақырымға жету. Бекіністің оңтүстік қабырғасының едәуір бөлігі қирады, жақын маңдағы адамдар жиналған теміржол вокзалы ұшырылды, қаладағы ғимараттардың көпшілігі қоқысқа айналды. Жарылыста шамамен 2500 адам қайтыс болды, ал қалған тұрғындар жараланды немесе жараланды[18] (шамамен 5500). Бомбалау Одақтастар 1944 жылы одан әрі зиян келтірді.[3][6][17]

Ағымдағы және болашақтағы пайдалану

Қазіргі уақытта бекініс а ретінде қолданылады қалалық саябақ, және кейде хосттар фестивальдар, концерттер, жәрмеңкелер, және басқа мәдени шаралар. Қаланың ішкі бөлігінде сахна салынды. Оңтүстік-шығыста, бұрын ашық кеңістік Джезава енді бар айлақ және а марина. Сондай-ақ келешекті, заманауи қолданысты анықтау және бекіністі қалпына келтіру мен қалпына келтіру жобаларын әзірлеу бойынша пікірталастар жүріп жатыр.[3][6]

Панорамалық Шағын қаланың көрінісі (ішкі қала)
Үлкен қаланың панорамалық көрінісі

Мәдени-тарихи маңызы

Смедерево бекінісі - 1920 жылдар

Смедерево қамалы «ортағасырлық Сербиядан қалған сәулет өнерінің ең таңқаларлық және монументалды бөліктерінің бірі» ретінде сипатталды,[3] және «сербиялық шығармашылық күштің куәгері».[4] Бұл дәстүрлі ортағасырлық қорғаныс архитектурасының дәл көрінісі және жақсы сақталған, осы уақытқа дейін нашарлаған жоқ Екінші дүниежүзілік соғыс. Бекініс пен оның маңында тарих бойында өрбіген өркениеттердің дәлелдері жинақталған, негізінен XV - 20 ғасырлар аралығында бұл прогресстің тікелей куәсі болды. ортағасырлық Сербия мемлекеті және сәйкес Православие шіркеуі.[3][6]

Бекіністің екі қабатты терезелерінің бірі.

Бекініс салынған Đurađ Branković Сербияның жаңа астанасы ретінде. Құрылыс кезінде Бранковичтің әйелі Джерина шетелдік бақылаушылармен - оның ағасымен сөйлескені көрінді Джордж Палайологос Кантакузенос және оның адамдары, соның нәтижесінде ол әдетте жобамен байланысты болды. Жұмысшылардың арасында бұл бірлестік ұзақ мерзімді еңбекпен және жоғары салықтармен бірге оған лақап атқа ие болды «Проклета Джерина«(» Лағынет Джерина «).[4]

Жұмсалған күш-жігер сонымен қатар әр түрлі әсірелеу мен оқиғаларды тудырды, мысалы эпикалық поэма "Старина Новак и knez Богосав«(» Новак ақсақал және граф Богосав «), онда көптеген адамдар орманға қашып кетті деп айтылған hajduci салықтан құтылу үшін және одан әрі жұмыс.[5] Бұл жерде шын мәнінде хаждукилер болғанымен, олардың бекініс құрылысымен байланысы бар-жоғы белгісіз.[b]

Бірінші бөлігі аяқталғаннан кейін, Смедерево бекінісі тез арада маңызды байланысқа айналды Балқан және орталық Еуропа. Салынғаннан кейін көп ұзамай қала діни, коммерциялық және сауда орталығы ретінде өзінің ең маңызды деңгейіне жетті, онда ол негізінен қоныстанды Сербтер және көпестердің колониялары, бірінші кезекте Дубровник. Шамамен сол уақытта жәдігерлер туралы Әулие Евангелист Лұқа, кім болды меценат Смедерово бекінісіндегі шіркеуге әкелінді және сақталды.[3][6]

Құрылымның өзіне қатысты ішкі қала үшін маңызды көрермендер залы, бұл серб тілінің маңызды өкілі ортағасырлық сәулет өнері. Дунай жағындағы тас қабырғада биік, екі доғалы терезелердің төрт жиынтығы үйлесіммен ойылған Готикалық және Роман стильдер. Бұл жерде сауда-саттық келісімшарты жасалған Венеция Республикасы және Серб деспотаты қол қойылды.[4]

Деспоттың жазба мұнарасы.

Сондай-ақ, ішкі қалада кірпіштен үлкен жазба бар, Đurađ Branković деп жазылған және салынған күнін көрсететін мұнара бар. Оқылады «V Hrista Boga blagoverni despot Đurđ, Grospodin Srbljem i Pomorju Ze (t) skomu; povelenijem jego sazida se grad sij v leto 6938.«(» Мәсіхте Иеміз адал Деспот Đurđ, сербтердің иесі және Зетаның литоралы. Оның бұйрығымен бұл қала салынған жылы болды 6938 [1430]".)[19] Оның үстінде емделген крест, мұнараға оның аттарын береді »Крстата кула«(» Крстата мұнарасы «) және мұнара»Крстача«. Жазудың бұл түрі сирек кездеседі, тек бұрынғыларында кездеседі Византия аумақ. Бұл бұрынғы мысал Югославия.[20]

Бекітілген қала маңында тағы екі маңызды құрылыстың минималды қалдықтары бар. Бірі - бұл сакралды кешен, Blagoveštenjska crkva (Хабарландыру Әулие жәдігерлері сақталған шіркеу). Оның құрылысы XV ғасырда басталғанымен, ол бірнеше тарихи кезеңдерде салынған. Екінші құрылым а Түрік моншасы 17 ғасырдан бастап.[3][6][c]

Бірнеше жылдар бойы Смедерево бекінісі соңғы қорғаныс ретінде тұрды Османлы шабуылдар.[3][6][17] 1439 жылғы шабуыл кезінде бұл Сербиядағы алғашқы сайт болды зеңбірек өрт.[5] 1459 жылы құлаған кезде ол түріктің орталығы болды санжак. Кейінірек Смедерево провинциясы болды Габсбург монархиясы және 1805 - 1807 жылдар аралығында ол тағы да орталық болды жаңарған Сербия мемлекеті.[3][6]

Сәулет

Смедерево бекінісінің жоспары (Бозғылт сұр - құлап; Көк-сұр - Кептірілген)

Смедерево қамалы - салынған монументалды кешен Византия дәстүрі[6] және кейіннен модельденді Константинополь бекінісі.[3][4] Оның іргетастарын суға батыруға арналмағанымен, оны сумен қоршап тұрғандықтан, оны су бекінісі деп санайды.[4] Бекініс аяқталғаннан кейін оның әскери маңызы төмендеп, құрылымдық өзгерістер аз болды. Нәтижесінде архитектураның өзіндік стилі бүгінгі күнге дейін сақталды.[6]

Бекініс 1,5 шақырыммен қоршалған кренелатталған қалыңдығы 2 метрден асатын қабырғалар және әрқайсысының биіктігі 25 метр болатын 25 мұнара. Екі жағы шекарамен шектелген Дунай және Джезава өзендер, бірақ қазір Джезава қабырғадан алысқа бағытталды. Үшінші жағында қорғаныс жүйесіне екі шұңқыр қосылды, біреуі ішкі қала үшін, екіншісі қала маңы үшін. Сыртқы қабырғалардың оңтүстігі ашық қалдырылды.[3][6]

Құрылыс

Бекіністі салуда төрт негізгі кезең болды. Бірінші бөліктегі жұмыс, бекінген сарай Деспот Đurađ Branković өзендердің тоғысқан жерінде салынған, 1428 жылдың күзінде басталған.

Көздің астында Джордж Палайологос Кантакузенос, Деспотинаның үлкен ағасы Джерина Бранкович, ағаш, әк және бұрынғы тастар Рим қалалары Монс Ауреус (қазіргі ауыл Seone, Смедереводан батысқа қарай[21][22]), Маргум (аузында Ұлы Морава[23]), және Виминаций жиналды. 1429 жылдың көктемінде, Грек және Рагусан жұмысшылар бастады кірпіш. 1430 жылы әсем сарай салынып бітті. Оның құрамына а сарай шұңқыр қабырғасының ұзындығы бойынша созылу; а тақ залы Дунай қабырғасына қарсы; а сақтау, Донжон кула (Донжон мұнарасы), қабырғалар құрған бұрышта; а қазына жоғары камерада; ішкі қаланы құратын басқа да қосалқы ғимараттар.[3][4][5][6][17]

Дунайдың ішкі мұнарасынан көрінісі

Бранкович өзінің қонақтарын қабылдайтын тақ залы аралас екі төрт доңғалақты терезелермен салынған. Готикалық /Роман стиль. Донжон кула қорғаныстың соңғы сызығы болуға арналған еді. Ол қалыңдығы 4 метрден асатын қабырғалармен салынған және кезінде асыл адамдар тұрған Түрік шабуылдар.[4] Жасырын есіктер Венгрияға өтуге мүмкіндік беретін Джезава қабырғасына салынған.[5]

Келесі тоғыз жыл бекіністерді кеңейтіліп, үлкен бекіністі қала маңына қосылды, осылайша негізгі бекіністі аяқтады. Қала маңында XV ғасырдан бастап кезең-кезеңмен сакральды кешен салынды және а Түрік моншасы 17 ғасырда Османлы қосқан.[c] Қала маңындағы Дунай қабырғасында теңізшілер бекініске кіре алатын кеме қақпасы болды.[d] Ұзақ мерзімді тұрғын үй салынғаны белгісіз.[3][6]

1460-1480 жылдар аралығында Осман империясы қолында болған кезде үлкен қорғаныс жүйесі салынды,[3] оның ішінде эспарпенттер, аласа қабырғалар және басқа мұнаралар.[6] 18 ғасырдың бірінші жартысында бекіністі траншеялар қосылды.[3]

Қазіргі жағдайы

Бекіністің тозу жағдайы кең ауқымда, бастап крстата кула ол әлі күнге дейін жақсы сақталған,[17] жөндеу жұмыстарын көрмеген және кейбір жерлерде құлаған қабырғалардың бөліктеріне.[3]

Бекітілген қала маңының оңтүстік-батыс қабырғасы

Бірінші және ең ауыр зақымдау кезінде болған Екінші дүниежүзілік соғыс. 1941 жылы 5 маусымда, оқ-дәрілер қамалда сақталған жарылды,[3][6][17] оңтүстік қабырғаның едәуір бөлігін ғана емес, сонымен бірге олардың көпшілігін бұзу Смедерево.[18] Бұдан әрі зиян келтірілген Одақтастар 1944 жылы бомбалау.[3][6][17]

A бөгет ішінде Темір қақпа, 1972 жылы аяқталды, көтерді су деңгейі төменгі Дунай бассейн және елеулі себеп болды су тасқыны. 1970-1980 жылдар аралығында бекініс пен оның айналасындағы қаланы болашақ жоғары судан қорғауға арналған жүйе салынды,[3] бірақ тағы да болды 2006 жылы үлкен су тасқыны, қатты жауын-шашынның және еріген қардың салдары.[24][25][26]

Бекініс басты назарда болды қалпына келтіру және сақтау күш-жігер, содан кейін археологиялық және сәулеттік кем дегенде 1970 жылдан бастап зерттеу. Осы уақытқа дейінгі жұмыстың көп бөлігі 1970-1995 жылдар аралығында жасалды.[3][27] Кейбір бөліктері, кем дегенде, жартылай жөнделсе, қалғандары тек консервациялау жұмыстарын алып, әлі де жаман күйде.[3][6]

Ішкі қалада іргетас сарайдың жалғыз қалатын бөлігі болып табылады, ал көрермендер залында оның негізі болған контур ғана бар. Қалған бөлігі жартылай қалпына келтірілді және қазір тұрақты, дегенмен өсімдік жамылғысының өсуі мен тұрақты күтімі мәселелері қалады. Айналасындағы мұнаралар әлі де жұмыс жасауды қажет етеді, өйткені көпшілігі құлап қалған. Қаланы қалпына келтіру 1994-1995 жылдары археологиялық зерттеулермен жалғасты.[3][6]

Бекітілген қала маңының оңтүстік-шығыс қабырғасы

Бекітілген қала маңы әлі де өте нашар жағдайда. Қабырғасының бөліктері жоқ, бірнеше мұнаралар сүйеніп немесе жартылай құлаған. Түрік жазба мұнарасының артындағы бұрыштық мұнара мен Дунай бойындағы қабырға табиғатты қорғау әрекеттерін және оңтүстік қабырғаны бірнеше рет қалпына келтірілгенін көрді. ливи, тұрақты, бірақ консервациялау жұмыстары сапасыз. Уақыттың көп бөлігі оның орнына археологиялық қазбалар мен зерттеулерге, әсіресе сакральды кешеннің қалдықтарына және Түрік моншасы.[3][6]

Дунай бойындағы бірнеше рет жартылай құлаған эскарпта қалпына келтіру жұмыстары жүргізіліп, қазір оның жағдайы жақсы. Екінші жағынан, эспарпеттің көп бөлігі жер астында немесе жер астында, жалпы жағдайы белгісіз.[3][6]

Дунай бойындағы ең жақсы болып қала берсе де, атмосфера мен жағдайға қауіп төнеді. Қалған екі жағы қазіргі заманғы дамумен қоршалған, мысалы марина шығыс жағында, а теміржол оңтүстікте және басқа да қалалық құрылымдар.[3][6]

Жұмыстың жоспарланған соңғы нәтижесі толық көлемде оңалту Смедерево бекінісі мен оның жақын маңы, оның ішінде теміржолды ауыстыру, бірақ шығындардың бағасы әр түрлі. 2003-2004 жылдар аралығында тек табиғат қорғау жұмыстарына шығындар есептелген € 10,600,000,[3] консервацияны, қалпына келтіруді және зерттеулерді қоса алғанда, қалпына келтірудің жалпы құны 22 000 000 еуроны құрады.[6] 2005 жылы негізгі табиғатты қорғау мен зерттеу жұмыстарының жиынтық құны 4 000 000 еуроға дейін төмендеді.[3]

Тұрақты тәуекел факторлары

Табиғи және техногендік себептермен табиғатты қорғау шараларына қарамастан, бекініс әлі де бұзылу қаупі бар. Неғұрлым жоғары болса жер асты сулары нәтижесінде пайда болатын деңгей бөгет ішінде Темір қақпа оның тұрақтылығына қауіп төндіреді және су тасқыны санын көбейтеді, әсіресе жағалауға дейін біріктірілген. Ауаның ластануы және өсімдік жамылғысы өсу ыдырау жылдамдығын арттыруда. Қалалық қол сұғушылық әсіресе теміржол арқылы бекіністі қоршап тұрған аймақтың сипатына қауіп төндіреді. Сондай-ақ, туристердің шектеусіз келуі, сонымен қатар, әкімшілік пен қаржылық жағынан қорғаныс, қызмет көрсету және қолдаудың жеткіліксіздігімен бірге бекіністің баяу тозуына ықпал етеді.[3][6]

Сондай-ақ қараңыз

Ескертулер

  1. ^ Қараңыз ішкі қаланың кіреберісіндегі белгі
  2. ^ Жоғарыда айтылғандай Мұнда, бар екенін, бірақ түсіндіруге емес, қаждықтар Константин Костенец оның Stefitije despota Stefan Lazarevića (Өмірбаяны Деспот Стефан Лазаревич ).
  3. ^ а б Монша 15 ғасырда салынған деген пікір бар Мұнда. Бекініс екі күнге дейін Османның бақылауында болды, сондықтан екеуі де сенімді.
  4. ^ Бекініс картасын және оның бастапқы суреттерін қараңыз.

Әдебиеттер тізімі

  1. ^ «Сербияның бес мәдени орны ЮНЕСКО тізіміне ұсынылды». Эконом: шығыс медиа тобы. 2010-08-03. Архивтелген түпнұсқа 2010-08-05. Алынған 2010-08-11.
  2. ^ «Смедерево қамалы». ЮНЕСКО-ның бүкіләлемдік мұралар орталығы. Алынған 2017-01-12.
  3. ^ а б c г. e f ж сағ мен j к л м n o б q р с т сен v w х ж з аа аб ак жарнама ае аф аг Вукоичич, Петар; Радованович, Дежан (2005-11-23). «Смедерево бекінісі - Смедерево - Сербия (Сербия және Черногория)» (PDF). 2003–2006 жж. Оңтүстік-Шығыс Еуропадағы мәдени және табиғи мұралардың аймақтық бағдарламасы. Кешенді қалпына келтіру жобасының жоспары / сәулет-археологиялық мұраны зерттеу (IRPP / SAAH). Еуропалық комиссия /Еуропа Кеңесі. Архивтелген түпнұсқа (PDF ) 2007-07-21. Алынған 2007-07-17.
  4. ^ а б c г. e f ж сағ «Смедерево - Тврдава» (серб тілінде). Архивтелген түпнұсқа 2007-07-07. Алынған 2007-07-17.
  5. ^ а б c г. e f ж сағ мен j к л «Pod vlašću proklete Jerine». Srpsko Nasleđe: Istorijske Sveske (серб тілінде). 7. Шілде 1998. Алынған 2007-07-17. (Үзінді Смедерево 1430–1930 Любомир Петрович.)
  6. ^ а б c г. e f ж сағ мен j к л м n o б q р с т сен v w х ж Ескерткіштерді қорғау жөніндегі аймақтық институт, Смедерево (наурыз 2004 ж.). «Сербия және Черногория (Сербия): Смедерево қамалы» (PDF). Оңтүстік-Шығыс Еуропадағы мәдени және табиғи мұраларға арналған аймақтық бағдарлама. Кешенді қалпына келтіру жобасының жоспары / сәулет-археологиялық мұраны зерттеу (IRPP / SAAH). Еуропалық комиссия /Еуропа Кеңесі. 79-82 бет. Архивтелген түпнұсқа (PDF ) 2007-06-14. Алынған 2007-07-17. (Нақты бөлімді қайта басып шығаруға болады) Мұнда.)
  7. ^ Хорович, Владимир (1997). «IV. Опоравлена ​​Сербия - В. Деспот urađ Branković». Istorija srpskog naroda (серб тілінде). Баня-Лука / Белград: Растко жобасы. Архивтелген түпнұсқа 2013-03-19. Алынған 2007-07-17.
  8. ^ «Тарихи география: көрші елдер мен провинциялар» (Қайта басу (беттің төменгі жағы) ). Рыцарь патшалары: Венгриядағы Анжу және Сигизмунд дәуірі (1301–1437). Энциклопедия Humana Hungarica 03 / Magyar Elektronikus Könyvtár. 1997 ж. Алынған 2007-07-17.
  9. ^ а б Имбер, Колин (шілде 2006). «Кіріспе» (PDF). Варна крест жорығы, 1443–45. Ashgate Publishing. бет.9–31. ISBN  0-7546-0144-7. Түпнұсқасынан мұрағатталған 2007-06-28. Алынған 2007-07-17.CS1 maint: BOT: түпнұсқа-url күйі белгісіз (сілтеме)
  10. ^ Қант, Питер (1977). «1 тарау: Ертедегі тарих және Еуропада Османлы құрылуы». Османлы басқарған Оңтүстік-Шығыс Еуропа, 1354–1804 жж (Қайта басу) | формат = талап етеді | url = (Көмектесіңдер). Вашингтон Университеті. Архивтелген түпнұсқа 2008-05-09. Алынған 2007-07-17.
  11. ^ «Қорытынды тарау (1402–1496)». Сербияның ортағасырлық тарихы. Сербия Бірлігі Конгресі. Архивтелген түпнұсқа 2007 жылғы 12 шілдеде. Алынған 2007-07-17.
  12. ^ Қайдан «Джодина прокате»: «... курия синусында [sic ] Semedram палатиондық резиденциясы «деп аталады.»
  13. ^ Thorpe, Nick (2013). Дунай: Қара теңізден Қара орманға қарай саяхат. Нью-Хейвен, Коннектикут: Йель университетінің баспасы. б. 143. ISBN  978-0-30018-165-4.
  14. ^ Никол, Дональд М. (1993). Византияның соңғы ғасырлары, 1261–1453 жж. Кембридж: Кембридж университетінің баспасы. б. 366. ISBN  0-521-43991-4. Алынған 19 желтоқсан 2013.
  15. ^ Гуран, Петре (2012). «Оңтүстік-Шығыс Еуропадағы славяндық тарихи жазу, 1200–1600». Аяқта, Сара; Робинсон, Чейз Ф. (ред.). Оксфордтың тарихи жазба тарихы: 400–1400. 2. б. 328. ISBN  978-0-19-923642-8. Алынған 19 желтоқсан 2013.
  16. ^ Джон В. А. Файн, Джон Ван Антверпен Файн; (1994) Кейінгі ортағасырлық Балқан: ХІІ ғасырдың аяғынан бастап Осман шапқыншылығына дейінгі маңызды зерттеу б. 575; Мичиган Университеті, ISBN  0472100793
  17. ^ а б c г. e f ж «Смедерево». Архивтелген түпнұсқа 2006-09-26. Алынған 2007-07-17.
  18. ^ а б «Смедерево - Разаранья» (серб тілінде). Архивтелген түпнұсқа 2006-09-29. Алынған 2007-07-17.
  19. ^ Тврдава - Престони град www.smederevo.org.rs (серб тілінде)
  20. ^ «Kula s natpisom» (серб тілінде). Архивтелген түпнұсқа 2007-07-02. Алынған 2007-07-17.
  21. ^ Estrela sas Milano. «Urbes et Loca: Moesia Superior - Moesia Inferior - Dacia». Рома жеңісі: Historia Militaris Romae (итальян тілінде). Архивтелген түпнұсқа 2006-10-22. Алынған 2007-07-17.
  22. ^ «Autobuski red vožnje» (серб тілінде). Архивтелген түпнұсқа 2007-06-27. Алынған 2007-07-17. (Төменгі жақта орналасқан картада Смедереводан батысқа қарай орналасқан Сеоне көрсетілген)
  23. ^ «Сербиядағы іс-шаралар бағдарламасы». Еуропалық мұра күндері - 11-30 қыркүйек. Еуропалық мұра күндері, Серб филиал. Алынған 2007-07-17.[тұрақты өлі сілтеме ]
  24. ^ «Апат - Сербиядағы су тасқыны». AP мұрағаты - 2006 жылғы әлем жаңалықтарына шолу - толық тізім. Associated Press. 2006-04-14. Архивтелген түпнұсқа 2007-03-04. Алынған 2007-07-17.
  25. ^ Erekerevac, Zoran. «Сербиядағы су тасқыны апаты 2006 жылдың көктемінде» (PDF). Қауіпсіздік журналы. Архивтелген түпнұсқа (PDF) 2007-07-04. Алынған 2007-07-17.
  26. ^ «Балқан су тасқынын тоқтату үшін жарысуда». BBC. 2006-04-17. Алынған 2007-07-17.
  27. ^ «Смедерево қамалы». Оңтүстік-Шығыс Еуропаның мәдени дәліздері: Тәуекел мұрасы. Мәдени туризм қауымдастығы. Алынған 2007-07-17.

Әрі қарай оқу

Сыртқы сілтемелер

Координаттар: 44 ° 40′7 ″ Н. 20 ° 55′45 ″ E / 44.66861 ° N 20.92917 ° E / 44.66861; 20.92917